Libya

34 ዓመት ዝዕድመኣ ኣኽበረት ዘናዊ ኣብ ጀርመን እትቕመጥ ኤርትራዊት ስደተኛ እያ። እቲ ብሱዳንን ሊብያን ገይሩ ካብ ኤርትራ ናብ ኤውሮጳ ዝቐጸለ ጕዕዞኣ ብ2012 እዩ ጀሚሩ። ኣብቲ ጕዕዞ ክትሳተፍ መደብ ኣይነበራን፡ ግን ህይወት ኣብ ሱዳን ስለ ዝመረራን ካልኦት ድማ ኪስደዱ ምስ ረኣየትን ንሳውን ክትብገስ ወሲና። ብዛዕባዚ ጕዕዞዚ ከምኡውን ዚስዕቦ ጸገማትን ሰሚዓን ፈሊጣን ነይራ። ይኹንምበር ምስ ተበገሰት እቲ ጸገማት ካብቲ ዝሓሰበቶን ዝተዳለወቶን ንላዕሊ ኾይኑ ረኺባቶ።

መሓመድስዒድ ክልተ ደቁን ሰበይቱን ኣብ ዓዲ ገዲፉ ክስደድ ዝተገደደ ኣብ ኤውሮፓ በጺሑ መታን ክሕግዞምዩ። ከምቶም ካላኦት ብዙሓት ጉዕዝ ኡ ኣብ ሰሃራ ሊብያ ከም ኡውን ኣብ ሜዲትራን ያን ካብ ኣፍ ሞት ብምውጻእ ብዙሕ ጭውያታት፣ሞት ብጽም ኢ ማይን ካብ መካይን ዝጸደፉ ሰባት ሓጋዚ ዘይብሎም ገዲፍካ ምኻድን ተዓዚቡ።

እዮብ ከም ኩሎም ኣብ ሱዳን ኣብ መዓስከር ስደተኛታት ዚቕመጡ ኤርትራውያን፡ ንሱ ድማ ብወገኑ ናብ ኤውሮጳ ዚብገሱን ዚዕወቱን ገንዘብ ናብ ስድራቤቶምን ናብቶም ኣብ ካምፕ ዘለዉ ብጾቶምን ዚልእኩ ሰባት ርእዩ። ናይቲ ኣብ ኤውሮጳ ምስ ኣተዉ ዚረኽቡዎ ናይ ዓወቶም ስእልታት ኣብ ኩሉ መራኸቢ ብዙሃን ብብዝሒ ይረአ ነይሩ፡ ይኹንምበር፡ ነቲ ሓቅነት ብምሕባእ ከም ዘህርፍ ኮይኑ ኢዩ ዚቐርብ ነይሩ። ነቲ ስእልታትን፡ እቶም ጎረባብቱ ናይቶም ናብ ኤውሮጳ ብምኻድ ዝተዓወቱ ዝሰደዱዎ ገንዘብ ኪቕበሉ ኸለዉ ብዓይኑ ምስ ረኣየ ንሱውን ንወጻኢ ኪኸይድ ወሲኑ።

ዓብድልራሒም፡ ናብ ኤውሮጳ ዝዓለመ ዘይስሩዕ ጕዕዞኡ ብ2014 እዩ ጀሚሩዎ። ዋላ’ኳ ከም’ዚኦም ዝኣመሰሉ ጕዕዞታት ዘኸትልዎ ሓደጋታት ይፈልጦ እንተ ነበረ፡ ካብቶም ናብ ኤውሮጳ ብዓወት ዝኣትዉ ክኸውን ብምትስፋው ብህይወቱ ክጣላዕ ቅሩብ’ዩ ነይሩ።

ከም ኩሎም ኤርትራውያን መንእሰያት፡ ዮሃንስ መጀመርያ ኣብ ኢትዮጵያ እዩ ዕቝባ ሓቲቱ፡ ብድሕሪኡ ድማ ኣብ ሓደ መዓከር ስደተኛታት ይቕመጥ ነይሩ። ድሕሪ 9 ኣዋርሕ ኣብ መቐለ ዩኒቨርሲቲ ኪምሃር ዕድል ረኺቡ። ቀንዲ ትምህርቱ ቢዚነስ ማነጅመንት እዩ ነይሩ። ምስ ተመረቐ ግን ከም ስደተኛ ስራሕ ኪረክብ ኣይከኣለን፡ ስለዚ ናብቲ መዓስከር ክምለስ ተገዲዱ፡ ኣብኡ ድማ ዓመት ተቐሚጡ። ግን ዓቕሉ ስለ ዝጸበቦ ንኤውሮጳ ኪጎዓዝ ወሲኑ።

ዘርአጋብር ካብ ሲኦል ድሒኑ ዛንታኡ ክጸዊ ዝበቕዐ ሰብ እዩ፡፡ ኣብ ምድረበዳ ሊብያ ኣብ ዝገበሮ ጉዕዞ ብተደጋጋሚ ጥቓ ሞት ቀሪቡስ ብህይወቱ ወጺኡ፡፡ ኣብቲ ምድረበዳ ብህይወት ንኽቕጽል ሽንቱ ሰትዩ፤ ሰባት ብጽምኢ፤ጥሜት፤ መውጋእቲ ጥይት ከምኡውን ሰምሰርቲ ብዘውረዱሎም ማህረምቲ ክሞቱ ተዓዚቡ፡፡ ብጾቱ ብመካይን ስሚንቶ ክጭፍለቑ፤ ደቀንስትዮ ድማ ብተደጋጋሚ በቶም ሰምሰርቲ ጾታዊ ዓመጽ ክፍጸመን ርእዩ፡፡

ፈይሰል ቅድሚ ሕጊ ጥሒሱ ምብራሩ ኣብ ሃገረ ስዑዲ ዓረብ ምስ ስድራኡ ይቕመጥ ኔሩ፡፡ ኣብ ኤርትራ ሽዱሽተ ኣዋርሕ ኣቢሉ ምስ ተቐመጠ ግና ኣብ ዓሰርተ ሸውዓተ ዓመቱ ጉዕዞ ናብ ኣወሮጳ ተተሓሓዞ፡፡

እዛ ዛንታ ኪሮስ ን 3ዓመት ምስ ስድራቤቱ ብኸመይ ኩነተት ከምዝተፈላለየን፤ ኣብ መወዳእተ ምስ ስድራቤቱ ብ UNHCR ሓገዝ ኣብ ፈረንሳይ ከምዝተጠርነፈ ተዘንትውያ።

ልዋም ኣብ ሰነ 2014 ጋል 16 ዓመት ከላ ፤ አያ አቲ ዘይሕጋዊ ጉዑዞ ጀሚራቶ። መብዛሕቶኣም ደቂ ቤትትምህርታ ብዘይ ሕጋዊ መገዲ ይወጹ ስለዝነበሩ፤ ኣብ ትምህርቲ ኪተድህብ ኣይከኣለቲን። ቤትትምህርቲ ክትከይድ ከላ፤ ኣዲኣ ጋለይ ካብ ቤትምህርቲ ትምለስ ዶ ትኸውን ወይ ዶብ ትሰግር ዚብል ሻቕሎት ኔርዋ።

"ኩሉ ግዜ ሕጋዊ መስርሕ ምኽትታል፡ኣብ ህይወት ሓጋዚ ኢዩ።ብዙሓት ኣሕዋት ካብ ጥልያን ዝሃደሙን ካብ ባቡር ዝኾብለሉን ኣለዉ።ጀርመን በጺሖም እኳ እንተለዉ፡ክሳብ ለይቲ ሎሚ ግን ሕጋዊ መንበሪ ፍቓድ የብሎምን።ኣብ ማእከላት መቀበሊ ስደተኛታት ክሳብ ሕጂ ቀንፈዘው ክብሉን ንሽግራት ክቃልዑን ይርአዩ ኣለዉ።ስለ’ዚ ኣነ እቲ ዓሰርተ ኣዋርሕ ጥራሕ ዝወሰደ ሕጋዊ መስርሕ ናይ ጥልያን፡ብዙሕ ከምዝሓገዘኒ ክሕብር እደሊ።” ብተወሳዅን ቡዙሓት ሓተቲ ዑቅባ ኣብ ክንዲ ምጽባይ ካብ ሃገር ናብ ሃገር እዳኸዱ ግዜ ከምዝጥፍኡን ይዛረብ።

ጓል 15 ዓመት ራህዋ፡ ነቲ ዘይስሩዕ ጕዕዞ ብ2015’ያ ተበጊሳትሉ። ነቲ ጕዕዞ ናይ ምውሳድ ውሳኔ ብዘይ ኣፍልጦ ወለዳ ምስ መሓዙታ ኰይና’ያ ፈጺማቶ።