ጻማ ጻዕሪ ተምሃሮ ስደተኛታት

“ግዜኻ ተቃጽል ዘለኻ ኮይኑ ክስማዓካ ይኽእል እዩ።” ይብል ዮውሃንስ ብዛዕባ ካልኦት ኤርትራውያን ስደተኛታት ነቲ ሓደገኛ ዝኾነ ናይ ምድረበዳን ባሕርን ዘይሕጋዊ ጉዕዞ ካብ ኢትዮጵያ ኣቢሎም ናብ ኤውሮጳ ክዉሕዙ ከለዉ ዝተዓዘበ ። ዝተወሰኑ ሰጊሮም፥ ካልኦት ድማ ሞይቶም ወይእውን ኣብ መንገዲ ተኣሲሮም፥ ዮውሃንስ ግና ብህይወት ተሪፉ። ዮሃንስ ኣብ ዩኒቨርሲቲ ዋላኳ እንተተማህረ፥ ክሳብ ሐጂ ናብ ዝኾነ ኣንፈት ይስጉም ከምዘየሎ እዩ ዝስመዖ፥ ብሓሳብ ድማ ናብ ዝኾነ ከምዘይበጽሕ እዩ ዝስምዖ።

ዮሃንስ ኸምዚ ዓይነት ስምዒት ክስመዖ ናይ መጀመርትኡ ኣይኮነን። ዮሃንስ ኣብ ኤርትራ ብምዕባዩን ምምሃሩን ሕጉስ እዩ ነይሩ: ክሳብ ተገዲዱ ናብ ሃገራዊ ኣገልግሎት (ውትድርና) ዝኸይድ። ብድሕሪ ምንጽባር ሃገራዊ ኣገልግሎት ድማ ናብ ወተሃደራዊ ኮሌጅ ንኽኣቱ ተሓጽየ'ሞ ንሱ ብዘይመረጾ ዓይነት ትምህርቲ ክመሃር ተገደደ። እንተኾነ ግና ክሳብ ናጽነቱ ዝግታእ ፥ ዮሃንስ ንሰለስተ ዓመታት ኣብቲ ኮሌጅ ሰልጠነ። “ተስፋ ምስ ቆረጽኩ ከምልጥ ወሰንኩ” ይብል፤ ካብ ኣዲኡን ሓፍቱን ክፍለ ድማ “ ዓብይን ከቢድን ውሳነ እዩ ነይሩ” ። እንተኾነ ግና እንትርፊ ናብ ዝኾነይኹን ቦታ ምኻድ ኻልእ መማረፂ ኣይነበሮን።

“ተስፋ ምስ ቆረጽኩ ከምልጥ ወሰንኩ” ይብል፤ ካብ ኣዲኡን ሓፍቱን ክፍለ ድማ “ ዓብይን ከቢድን ውሳነ እዩ ነይሩ” ። እንተኾነ ግና እንትርፊ ናብ ዝኾነይኹን ቦታ ምኻድ ኻልእ ኣማራጺታት ኣይነበሮን።

ዮሃንስ ዝሓሹ ዕድላት ንምርካብ ዶብ ጢሒሱ ናብ ኢትዮጵያ ኣተወ። ዮሃንስ ናብ ኢትዮጵያ ምስበጸሐ ዩኒቨርሲ ዝምዝገበሉ ዕለት ከምዝሓለፈ ፈሊጡ። ብድሕሪእውን ንሸሞንተ ኣዋርሕ ዝኣክል ነዊሕን ተስፋ ዘይብሉ እዋናት ኣብ ማዓስከር ስደተኛታት ክፅበ ተገደደ። . “ክተፅንዕ ኣይትኽእልን፣ ናብ ቤተንባብ ክትከይድ ኣይትኽእልን፣ ክትሰርሕ 'ውን ኣይትኽእልን፥ ስኽ ኢልካ ኮፍ ኢልካ ምፅባይ እዩ” ይብል።

ዮሃንስ ናብ ዩኒቨርሲቲ መእተዊ ፈተና ምውሳድ ምስከኣለ፥ ተፈቲኑ ሓሊፉ ብመካኒካዊ ምህንድስና ክስልጥን ተቐባልነት ረኸበ። እንተኾነ ግና ከም ብሓዱሽ ክጅምር ነይርዎ፥ እቲ ኣብ ኤርትራ ኣብ ኮሌጅ ዘሕለፎ እዋናት ትርጉም ከም ዘይብሉ ኾነ። “ን ሰለስተ ዓመታት ኣብ ሃገረይ ሰልጢነ እየ ግና ኩሉ ነገር ከም ብሓዱሽ ክጅምር” ድማ በለ ብጓሂ. “ ከም ብሓዱሽ ንኽጅምሮ ቀሊል ኣይነበረን፥ ንዓይ ግዘ ምብኻን ቀሊል ኣይነበረን”፥ “ከቢድ ነይሩ.”

ዮሃንስ እቲ ከምጽኣሉ ዝኽሉ ጸገማት ስለ ዝፈለጠ "ከም ዘይሕጋዊ ስደተኛ ኮይኑ ካብታ ሃገር ክወጽእ ከም ዘይክእል የግዳስ ወፈያ ምእንቲ ኽገብር ብቕዓት ሒዘ ክኸይድ ወሲኑ።"

ዮሃነስ ኣብ መወዳእታ እቲ ሓሙሽተ ዓመት ዝወሰደ ስልጠና ካብ ክፍሉ ብዝለዓለ ነጥቢ ተመረቐ ኣብቲ። ብመንግስቲ ኢጣልያን ብማሕበር ስደተኛታት ውድብ ሕቡራት ሃገራትን (UNHCR) ዚድገፍ ናይ ዩኒቨርሲቲ ኮሪደር ስደተኛታት (UNICORE) ናይ ትምህርቲ ፕሮግራም ተቐባልነትውን ረኺቡ። እቲ መደብውን ተመሃሮ ስደተኛታት ናብ ኤውሮጳ ኺጐዓዙ ስለ ዜኽእሎም ኣብ ሓንቲ ኻብተን ዮሃነስ ምህንድስና ማካይን ዜጽንዓለን 32 ኢጣልያውያን ዩኒቨርሲቲታት ኬጽንዑ ኽኢሎም እዮም ።

ዮሃንስ ካብ ዓዱ ኣዝዩ ርሒቑ እኳ እንተ ነበረ ኣብ ዓዲ ጥልያን ሓንጐፋይ ኢሎም ከም እተቐበልዎ ገለጸ ። "ነፍሲ ወከፍ ተመሃራይ ናብ ሓንቲ ስድራ ቤት ስለ እተመደበ ኣብ ቤትና ጽቡቕ ይስምዓና ነበረ። በዚ ኸምዚ ኸኣ ቀልጢፍና ኽንሓዋወስ ንኽእል ኢናዕ" ይብል።

ዮሃነስ ናይ ማስተርስ ትምህርቱ እንዳተማሃረ፤ናይ ኢንዱስትሪ ምልምማድ (ኢንተርንሽፕ) እናገበረ; ብተወሳኺ ናይ ምርምር ወረቐት ይጽሕፍ ኣሎ፤ ምስ ሓንቲ ኢጣልያዊት ኩባንያ ድማ ናይ ሓደ ዓመት ውዕል ጌሩ።

ዮሃንስ "ሕልመይ ኣብ ዓውዲ መጽናዕተይ ዝለዓለ ደረጃ ኽበጽሕ እዩ ነይሩ" ይብል። "ሕልመይ እዚ እዩ ነይሩ፣ እዚ ኸኣ ዳርጋ ዚፍጸም እዩ ዚመስል!" ይብል ብተወሳኺ